Notes
Data Nedir?
Veri; herhangi bir nesne ile ilgili bilgilerdir. Örneğin; isminiz, yaşınız, boyunuz sizinle ilgili veriler iken; marka, depolama ayrıntıları, model numarası, fiyat gibi bilgiler de telefona ait verilerdir. Bu şekilde daha birçok örnek verilebilir. Veriler; görsel, sayı, yazı, video, ses gibi birçok türde bulunabilir. Fakat veri rastgele halde bulunur.
Veritabanı ise verilerin sistematik bir koleksiyonudur.
Database (Veritabanı) Nedir?
*Veritabanı verileri düzgün bir şekilde almak, yeni bir veri eklemek ve veri silmek için kullanılan, birbirleriyle ilişkili verilerin bir koleksiyonudur. Oracle tarafından ise bu kavram şu şekilde ifade edilmiştir: “Bir veritabanı, tipik olarak bir bilgisayar sisteminde elektronik olarak depolanan yapılandırılmış bir bilgi veya veri topluluğudur.”*
DBMS Nedir?
DBMS (Veritabanı Yönetim Sistemleri) ise adından da anlaşılacağı üzere veritabanını yönetmek için kullanılan yazılımdır. MySQL, Miscrosoft Access, Microsoft SQL Server, FileMaker Pro, Oracle Database, dBASE popüler veritabanı yazılımları veya DBMS’e verebileceğimiz örneklerdendir.
DBMS; veritabanı oluşturma, veri depolama, veri güncelleme, veri tabanında tablo oluşturma ve daha birçok işlemi gerçekleştirmek için bir arayüz sağlar.
RDBMS Nedir?
İlişkisel veritabanı, birbiriyle ilişkili veri noktalarını depolayan ve bunlara erişim sağlayan bir veritabanı türüdür. İlişkisel veritabanları tablolardaki verileri temsil etmenin sezgisel ve basit bir yolu olan ilişkisel modeli temel alır. İlişkisel veritabanında, tablodaki her satır, anahtar adı verilen benzersiz kimliğe sahip bir kayıttır. Tablonun sütunlarında verilerin öznitelikleri bulunur ve her kayıt genellikle her öznitelik için bir değer taşır. Bu da veri noktaları arasında ilişki kurmayı kolaylaştırır.
SQL Nedir?
SQL(Structured Query Language), bilgileri ilişkisel bir veri tabanında depolamak ve işlemek için kullanılan bir programlama dilidir. İlişkisel bir veri tabanı, farklı veri niteliklerini ve veri değerleri arasındaki çeşitli ilişkileri temsil eden satırlar ve sütunlar ile bilgileri tablo biçiminde depolar. Veri tabanından bilgi depolamak, güncellemek, kaldırmak, aramak ve almak için SQL ifadelerini kullanabilirsiniz. Veri tabanı performansını korumak ve optimize etmek için SQL'i de kullanabilirsiniz.
NoSQL Nedir?
NoSQL(not only SQL) terimi, ilişkisel olmayan veritabanı türlerini ifade eder ve bu veritabanları verileri ilişkisel tablolardan farklı bir formatta depolar. Bu formatlardan bazıları; document, key/value pair, wide-column ve graph’tır. Esnek şemalar sağlarlar ve büyük miktarda veri ve yüksek kullanıcı yüküyle kolayca ölçeklenirler.
Timeseries Data Nedir?
Belirli bir süre boyunca, art arda meydana gelen verilerin koleksiyonudur. Bu veriler, bir uygulamanın kullanıcılarının gerçekleştirdiği olaylar, zaman içindeki CPU ve bellek kullanım durumu, finansal işlemler veya IoT cihazlarından toplanan veriler olabilir.
Bazı Timeseries Veritabanları;
- InfluxDB
- Kdb+
- Prometheus
- MongoDB
- Timescale
- QuestDB
OLTP Nedir?
OLTP(Online Transaction Processing) uygulamaları, mütevazı sayıda satır eklemek, güncellemek ve getirmek için küçük ama çok sık işlemler gerçekleştirir. Bu tür uygulamalarda satır tabanlı yaklaşımı kullanırız.
OLAP Nedir?
OLAP(Online Analytical Processing) senaryoları, aşağıdaki özelliklere sahip karmaşık analitik sorgular için büyük veri kümelerinin üzerinde gerçek zamanlı responselar gerektirir:
- Veri kümeleri çok büyük olabilir - milyarlarca veya trilyonlarca satır
- Veriler, birçok sütun içeren tablolarda düzenlenir
- Belirli bir sorguyu yanıtlamak için yalnızca birkaç sütun seçilir
- Sonuçlar milisaniye veya saniye cinsinden döndürülmelidir
Sütun(Column) Tabanlı vs Satır(Row) Tabanlı Veritabanları
Satır tabanlı bir DBMS'de, veriler fiziksel olarak yan yana depolanan bir satırla ilgili tüm değerlerle birlikte satırlarda depolanır.
Sütun tabanlı bir DBMS'de veriler, aynı sütunlardaki değerler birlikte depolanarak sütunlarda depolanır.
Sütun Tabanlı Veritabanları OLAP Senaryosunda Neden Daha İyi Çalışır?
Sütun tabanlı veritabanları OLAP senaryolarına daha uygundur: çoğu sorguyu işlemede en az 100 kat daha hızlıdırlar. Nedenleri aşağıda ayrıntılı olarak açıklanmıştır.
Satır Tabanlı DBMS
Sütun Tabanlı DBMS
